आरोग्य व कुटुंब कल्याण मंत्रालयाच्या (Ministry of Health and Family Welfare) आयुष्मान भारत मिशन अंतर्गत आयुष्मान भारत योजन ही एक केंद्र सरकार पुरस्कृत योजना आहे, जी २०१८ मध्ये सुरू केली गेली. गरीब कुटूंब व शहरातील गरीब लोकांच्या कुटूंबांना आरोग्य विमा (Health insurance) उपलब्ध करणे हा आयुष्मान भारत योजनेचा मुख्या हेतू आहे.
माहिती (Information):
- लक्ष्य (Target): आयुष्यमान भारताच्या प्राथमिक उद्दिष्ट म्हणजे ५० कोटी अवसानग्रस्त भारतीयांच्या विरोधात्मक आरोग्य खर्चाच्या विरोधात आर्थिक संरक्षण प्रदान करणे.
- कव्हरेज(coverage): ह्या योजनेत साली ५ लाख रुपये (5 lakh rupees) प्रत्येक वर्गीकृत परिवाराला प्रति वर्ष दुसरा आणि तिसरा दवाखान्यात रुग्णालयीकरणासाठी आरोग्य कव्हरेज दिले जाते, ज्यात १०.७४ कोटी गरीब आणि संवेदनशील कुटुंब आहेत.
- लाभार्थी (Beneficiary): या योजनेत नगरी आणि ग्रामीण गरीब, नवीनतम सामाजिक-आर्थिक जातिव्यवस्था गणक (SECC) डेटावर आधारित केले जाते.
- एम्पॅनेल्ड रुग्णालय (Empaneled Hospital): भारतात एका नेतृत्वाखालीच्या सार्वजनिक आणि खाजगी रुग्णालयांच्या नेटवर्कमध्ये आहे, ज्यात लाभार्थ्यांनी कॅशलेस (Cashless) उपचार करू शकतात.
प्रक्रिया (Process) :
- लाभार्थ्यांची ओळख (Identification of Beneficiaries) : लाभार्थ्य परिवारे एसईसीसी डेटावर आधारित ओळख केली जाते, आणि पातळीवरील लाभार्थ्यांना आयुष्यमान भारत पीएम-जेएव्हाय ई-कार्ड (Ayushman Bharat PM-JAY E-Card) प्राप्त होतात.
- उपचार मिळवणे (Getting treatment): जर लाभार्थ्याला उपचारासाठी रुग्णालयात जाण्याची आवश्यकता असेल तर तो कोणत्याही एम्पॅनेल्ड रुग्णालयात भेट देऊ शकतो. रुग्णालयात, त्यांना त्यांचे आयुष्यमान भारत पीएम-जेएव्हाय ई-कार्ड आणि इतर ओळख पत्रे दाखवायला लागतात.
- सत्यापन (Verification): रुग्णालय ऑनलाईन प्रणालीमध्ये लाभार्थ्याची पातळी सत्यापित करते. एकदा सत्यापित, उपचार सुरू होऊ शकतो.
- कॅशलेस उपचार (Cashless treatment) : जर उपचार योजनेत शामिल आहे तर रुग्णालय लाभार्थ्याला कॅशलेस उपचार प्रदान करतो. भेटी राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण (एनएचए) ने रुग्णालयाला सीधे भरतो.
आयुष्यमान भारत पीएम-जेएव्हाय ई-कार्ड कसे मिळवावे (Ayushman Bharat PM-JAY e-Card):
- स्वयंचलित ओळख (Automatic identification): अनेक लाभार्थ्यांची ओळख सामाजिक आर्थिक जातिव्यवस्था गणक डेटावर आधारित केली जाते, आणि लाभार्थी आयुष्यमान भारत पीएम-जेएव्हाय ई-कार्ड प्राप्त करतात.
- स्वयंचलित ओळख (Automatic identification): जर आपल्याला वाटते की आपण योजनेत पातळी संबंधित किंवा योजनेच्या आधारावर कार्ड मिळवणार आहात परंतु तुम्हाला कार्ड मिळालेला नसेल, तर आपण जवळच्या साधारण सेवा केंद्र (सीएससी) किंवा आयुष्यमान भारत एम्पॅनेल्ड रुग्णालयात यावे, आवश्यक पहिल्यांदाच ओळख कागदपत्रे आणि सहाय्य मिळेल.
- ऑनलाईन अर्ज (Online application): काही राज्ये ऑनलाईन नोंदणी सुविधा प्रदान करतात, ज्यातीला पातळी संबंधित लोकसेवा योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर आवश्यक प्रक्रिया करण्यात मदत करतात.
- सीएससी सहाय्य (CSC assistance): भारतातील साधारण सेवा केंद्र (सीएससी) भारतात नोंदणी प्रक्रियेमध्ये सहाय्य करतात. आपण तुमच्या जवळच्या सीएससीला मार्गदर्शन आणि सहाय्यसाठी येऊ शकता.
असा करा ऑनलाईन अर्ज (online application)
- सर्वात आधी mera.pmjay.gov.in या अधिकृत वेबसाईटवर लॉग इन करा.
- त्तुमचा मोबाईल नंबर आणि स्क्रिनवर दिलेला Captcha कोड भरा.
- मोबाईल क्रमांकावर ओटीपी (OTP) येईल, तो Screen वर दिलेल्या ठिकाणी भरा.
- त्यानंतर ज्या राज्यातून तुम्ही अर्ज करत आहात त्या राज्याचा पर्यायावर Click करा.
- त्यानंतर तुमची पात्रता तपासण्यासाठी मोबाईल नंबर (Mobile Number), तुमचे नाव, रेशन कार्ड नंबर (Ration Card Number) टाका.
- तुमचं नाव जर तुम्हाला समोर ओपन असलेल्या पेजच्या उजव्या बाजूला दिसत असेल, तर तुम्ही या योजनेचा लाभ घेऊ शकता.
- तुम्ही Family Member टॅबवर क्लिक करून योजनेसंदर्भातील माहिती तपासू शकता.
ही प्रक्रिया पालन करून, पातळी व्यक्ती आयुष्यमान भारत प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजनेत नामांकित होऊ शकतात आणि त्यांच्यास त्याचा लाभ मिळवू शकतो.