🌸 प्रस्तावना – महाराष्ट्रातील घरामध्ये Vijayadashami / Dussehera ची सकाळ
ऑक्टोबरची ऊन पसरलेली सकाळ होती. गावातील रस्त्यांवर झेंडूची फुलं, धुपाचा सुगंध आणि रंगीबेरंगी रांगोळ्या दिसू लागल्या होत्या. दूरवरून येणाऱ्या ढोल–ताशांच्या आवाजाने सगळीकडे उत्साह पसरला होता. आजचा दिवस काही साधा नव्हता, कारण आज होता Vijayadashami / Dussehra – असत्यावर सत्याचा विजय दाखवणारा दिवस.
राहुल, दहा वर्षांचा जिज्ञासू मुलगा, सकाळीच उठून घराभोवती काय चाललंय ते बघत होता. त्याची आई शमीची पानं, झेंडूची फुलं आणि गोडधोड ठेवून पूजा थाळी सजवत होती. वडील संध्याकाळच्या Ravan Dahan कार्यक्रमासाठी पांढरा कुर्ता इस्त्री करत होते.
पण राहुलच्या डोक्यात मात्र खूप प्रश्न होते –
“आपण दरवर्षी रावण का जाळतो? दसर्‍यामागचं खरं कारण काय आहे? आणि सगळेजण Mysore Dasara बद्दल इतकं का बोलतात?”
हे प्रश्न कुणी उत्तरू शकेल तर ते फक्त त्याचे आजोबा – अजोबा, ओसरीवरच्या झुल्यावर बसून अजोबा रामायणाचं जुनं पुस्तक वाचत होते. चष्म्याच्या काचेपलीकडून त्यांचा अनुभव, संस्कार आणि ज्ञान झळकत होतं.
राहुल धावतच त्यांच्याकडे गेला.
👦 राहुल: “अजोबा, मला सांगा ना, दसरा इतका खास का साजरा करतात? खूप गोष्टी ऐकल्या पण समजत नाहीत…”
यातून सुरू झाला नातवाच्या कुतूहलाचा प्रवास आणि आजोबांच्या कथनातून उलगडलेलं ज्ञान – दसर्‍याच्या इतिहास, पूजा विधी, सांस्कृतिक वैशिष्ट्यं आणि आध्यात्मिक संदेशांवर आधारित एक संवाद.
Let’s undertsand from this story, why do we celebrate Vijayadashami / Dussehra festival.
🌸 Vijayadashami / Dasara चे विविध नावे
दसरा (Dasara / Dussehra) – महाराष्ट्रात लोकप्रिय नाव
विजयादशमी (Vijayadashami) – संस्कृत नाव, विजयाचा दिवस
दुर्गोत्सवाची समाप्ती (End of Durga Puja) – पूर्व भारतात मान्यता
आयुध पूजा दिन (Ayudha Pooja) – दक्षिण भारतात मानलेलं नाव
शमीपूजन दिवस (Shami Pooja) – महाराष्ट्रात शमी वृक्षाशी निगडीत नाव
रावण दहन दिन (Ravan Dahan Day) – उत्तर भारतात प्रचलित नाव
Navratri Utsav Samapan Din – नवरात्र संपल्याचा दिवस म्हणून
महानवमी नंतरचा दिवस (The day after Mahanavami) – धार्मिक कॅलेंडर संदर्भ.
🌸 Vijayadashami / Dussehera – आजोबा-नातवाचा संवादातून उलगडलेलं महत्व
👦 नातू (Rahul): आजोबा, मला सांगा ना, दसर्‍याचा सण इतका खास का असतो? सगळीकडे लोक म्हणतात “Victory of good over evil”… पण त्यामागचं खरं कारण काय आहे?
👴 आजोबा: अहो बाळा, दसर्‍याला Vijayadashami म्हणतात कारण हा दिवस सत्याचा विजय आणि धर्माचं रक्षण याचं प्रतीक आहे.
रामायणातलं प्रकरण लक्षात आहे का? Lord Rama ने Ravana चा वध केला, आणि तो दिवस म्हणजे Vijayadashami.
📖 Ramayan Story & Vijayadashami / Dussehra Significance
👦 नातू: पण आजोबा, रावण एवढा वाईट होता तरी तो इतका शहाणा राजा का म्हणतात?
👴 आजोबा: (कौतुकाने हसत) बाळा, तो खरं तर विद्वान ब्राह्मण होता, पण अहंकार आणि वासनांच्या आहारी गेला. रामायणात सांगितलंय – अहंकार माणसाला संपवतो. म्हणूनच रामाने केवळ त्याचा पराभव नाही केला, तर लोकांना धर्माचा मार्ग दाखवला. आणि म्हणून आज आपण Ravan Dahan करतो – वाईट सवयी, राग, मत्सर यांना जाळण्यासाठी.
🎭 Cultural Depth – Mysore Dasara / Dussehera
👦 नातू: आजोबा, महाराष्ट्रात रावणदहन करतात, पण मी ऐकलंय की Mysore Dasara वेगळाच असतो?
👴 आजोबा: अगदी बरोबर! मैसूरमध्ये दसर्‍याला Royal Festival म्हणतात. Mysore Dasara / Dussehra मध्ये काय घडतं सांगू?
-
Amba Vilas Palace दिव्यांनी उजळून निघतो.
-
Decorated elephants (सजवलेले हत्ती) राजेशाही मिरवणुकीत चालतात.
-
लोक नवरात्र संपल्याचा grandeur मोठ्या थाटामाटात साजरा करतात.
ते दृश्य बघून असं वाटतं की आपण इतिहासाच्या दुनियेत परत गेलोय.
👦 नातू: वा आजोबा! मला तर ते पाहायलाच जायचंय.
मग महाराष्ट्रातील दसरा आणि Mysore Dasara यात फार फरक आहे ना?
👴 आजोबा: हो बाळा. महाराष्ट्रात Shami Pooja, Ravan Dahan हे महत्त्वाचं, तर मैसूरमध्ये elephant procession आणि राजेशाही परंपरा.
🌺 Rituals & Puja Vidhi (पूजा विधी)
👦 नातू: आजोबा, आपण इथे शमीची पानं का देतो?
👴 आजोबा: बाळा, महाराष्ट्रात शमीची पूजा करतात.
लोक सोनं नसतानाही शमीच्या पानांना सोन्यासारखं मानतात.
याला “Exchange of gold leaves on Vijayadashami” असं म्हणतात.
तर दक्षिणेकडे Ayudha Pooja करतात – म्हणजे साधनं, पुस्तके, शस्त्रं यांची पूजा.
यातून आपल्याला शिकायला मिळतं की ज्ञान, शौर्य आणि साधनांचा आदर करावा.
👦 नातू: म्हणजेच प्रत्येक राज्याची पूजा वेगळी पण उद्देश एकच – विजयाचा!
🔗 Navratri to Vijayadashami / Dussehra Connection
👦 नातू: आजोबा, दसर्‍याचा Navratri शी काय संबंध आहे?
👴 आजोबा: हो रे बाळा! नवरात्र संपलं की दहाव्या दिवशी Vijayadashami साजरी होते.
नऊ दिवस देवी दुर्गेची पूजा करून आपण शक्ती मिळवतो आणि दहाव्या दिवशी त्या शक्तीचा विजय साजरा करतो.
💌 Vijayadashami / Dussehra / Dasara Wishes, Quotes & Messages
👦 नातू: आजोबा, WhatsApp वर मी मित्रांना काय मेसेज करु?
👴 आजोबा: हे घे –
-
“सत्याचा विजय होवो, विजयादशमीच्या हार्दिक शुभेच्छा 🌸”
-
“Happy Dussehra 2025! Let’s burn our evils with Ravan Dahan 🔥”
-
“विजयादशमी प्रेरणा देईल – नवं स्वप्न, नवं ध्येय ✨”
📚 Essay on Dassehera for Students
👦 नातू: मला शाळेत “Dasara essay in Marathi & English” लिहायचाय, सांगाल का?
👴 आजोबा: हो बाळा – छोटा निबंध असा लिही:
“Dasara, also called Vijayadashami, marks the victory of good over evil. In Ramayana, Lord Rama defeated Ravana on this day. In Maharashtra, people perform Shami Pooja and Ravan Dahan. In Mysore, Dasara is celebrated with royal processions and decorated elephants. Vijayadashami teaches us that truth always wins.”
❓ FAQ Section
Q1. Why do we celebrate Vijayadashami / Dasara?
👉 To mark the victory of Lord Rama over Ravana and Goddess Durga over Mahishasura.
Q2. What is special about Mysore Dasara 2025?
👉 Royal procession with decorated elephants, cultural programs, and illuminated Mysore Palace.
Q3. What is the importance of Shami Pooja in Maharashtra?
👉 Exchanging Shami leaves as “gold” symbolizes prosperity and goodwill.
Q4. When is Vijayadashami 2025?
👉 Thursday, October 2, 2025.
✨ Conclusion
👦 नातू: आजोबा, आता मला कळलं – दसरा म्हणजे फक्त रावण दहन नाही, तर संस्कृती, इतिहास, विजय आणि प्रेरणा यांचं एकत्रित रूप आहे.
👴 आजोबा: हो बाळा, Vijayadashami / Dussehra आपल्याला शिकवते – “वाईट कितीही बलाढ्य असलं तरी सत्याचं सामर्थ्य नेहमी जिंकतं.”
👉 या Vijayadashami ला आपल्या जीवनातील “रावण” – म्हणजे राग, ईर्षा, अहंकार – जाळून टाकूया!
- 👉 तुमचे Dussehra अनुभव comments मध्ये नक्की शेअर करा.
